Om tot succesvol en zinvol samenwerkend leren te komen, moeten de teams waarin dit gebeurt goed functioneren. Dit is niet anders voor samenwerkend leren dat (voornamelijk of uitsluitend) verloopt via online hulpmiddelen. Als lesgever – en bijgevolg coach en eindverantwoordelijke voor dit samenwerkend leren- heb je er belang bij om voldoende inzicht te hebben in de volgende groepsdynamische processen;
- Tuckman onderscheidt 5 fasen in de ontwikkeling van teams. Het gaat achtereenvolgens om de vormfase, de stormfase, de normfase, de prestatiefase en de afscheidsfase.
Volgens Tuckman doorloopt een team deze fasen chronologisch en kan een team nooit goed presteren zolang ze geen gezamenlijke conflicten hebben doorgemaakt (stormfase) en geen afspraken hebben gemaakt (normfase).
Inmiddels is vastgesteld dat de stadia niet altijd strikt na elkaar worden doorlopen. Sterker nog, veel teams blijven halverwege steken. Ze ontwikkelen dan gedragsregels en afspraken die contraproductief zijn.
- Samenwerken in groepen kan beter begrepen worden als je je bewust bent van het feit dat dit zich afspeelt op vijf niveaus tegelijkertijd. Het inhoudsniveau (de taak) is er daar één van. Daarnaast is er ook nog het procedureniveau (hoe zijn we georganiseerd), het interactieniveau (hoe werken we samen), het bestaansniveaus (wie zijn wij als persoon en als groep) en het contextniveau (het krachtenveld rond de groep).
Uit dit model volgen 2 belangrijke vaststellingen. Een eerste is dat je vaak ziet dat problemen en conflicten uitgevochten worden op een ander niveau dan dat waarop het probleem zich effectief situeert. Een meningsverschil over “wie heeft gelijk?” (een vraag die zich schijnbaar op inhoudsniveau situeert) zal zich eerder situeren op het procedureniveau (bv. als het in de onderliggende discussie zou gaan over “wie heeft de juiste weg gevolgd”) of op bestaansniveau (bv. “wie gaat met de pluimen lopen?”). Ten tweede kan je opmerken dat voor een goede samenwerking een team moet kunnen overgaan van het ene naar het andere niveau. Wanneer er sprake is van blokkering op een bepaald niveau (bv. procedureregels zijn heilig) of van taboes (waarbij bepaalde niveaus onbespreekbaar zijn) of van verschuiving (waarbij een conflict op het ene niveau vertaald wordt naar een conflict op een ander niveau dat onbespreekbaar is) ontstaat verwrongen groepswerk.
Tip: bij ruimere groepsprojecten kan het interessant zijn om deze inzichten voor de start van de projecten met je cursisten te delen.
LINKS
Meteen aan de slag?
Meer weten over…
