Voorwaarden voor succesvol online samenwerkend leren

Zoals vermeld bij aanvang van deze module, steunt succesvol samenwerkend leren op vijf basisprincipes (i.c., positieve wederzijdse afhankelijkheid, individuele aanspreekbaarheid, sociale vaardigheden, evaluatie van het groepsproces, directe interactie). Het is belangrijk dat je aandacht hebt voor deze vijf principes en voorwaarden creëert die deze principes mogelijk maken.

Aandacht voor deze randvoorwaarden is vooral belangrijk bij online samenwerkend leren. Bij fysiek samenwerkend leren kan je als lesgever namelijk veel bijsturen ter plaatse waar dit bij online samenwerkend leren niet het geval is. Een goede voorbereiding met aandacht voor de onderstaande voorwaarden is dus essentieel.

Type opdracht

Je kiest best voor complexe leertaken waar individuele cursisten elkaar nodig hebben voor het realiseren van het resultaat. Hierbij is het ook goed om deeltaken te voorzien, waarbij de verantwoordelijkheid van elk groepslid wordt aangesproken. Een aantal voorbeelden van complexe, niet-gestructureerde, leertaken zijn: opmaken van een patiëntbehandelingsplan, ontwikkelen van een kleine website, oplossen van een realistische casus.

Script

Je voorziet de taak best van een script of een structuur die de interactie tussen de groepsleden ondersteunt. Een structuur ondersteunt het groepsproces en stimuleert een dieper leerproces.

Voorbeelden van een script:

  • een stappenplan aanbieden
  • minimale inbreng van de cursisten beschrijven
  • overzicht geven van de elementen die minstens aan bod komen
  • toekennen van rollen aan de cursisten bv. rol van verslaggever, voorzitter, inbrenger, samenvatter…
In de uitbreiding wordt een script ‘de hoeden van deBono’ toegelicht. Dit script kent cursisten diverse rollen toe. Het toekennen van diverse rollen structureert de samenwerking en stimuleert tevens een zekere diepgang. Het script werd oorspronkelijk niet ontwikkeld voor online samenwerkend leren maar het kan in die context worden toegepast.

Sociale afhankelijkheid

Samenwerkend leren is gebaseerd op de afhankelijkheid van ieder individu t.a.v. het groepsproces. Deze sociale afhankelijkheid faciliteer je door het type taak en een script maar tevens door volgende factoren:
  • De groepsgrootte. Maak je groep niet te groot zodat elke cursist de andere cursisten kan leren kennen. Als je groep te groot is, verhoogt dit het risico op ‘lurking’ (= bijdragen lezen maar zelf niet participeren). De ideale groepsgrootte is afhankelijk van het type opdracht maar situeert zich rond de 10 personen.
  • De groepssamenstelling. Heterogene groepen (= cursisten met veel en weinig voorkennis) doen het bij complexe opdrachten beter dan homogene groepen.
  • Concrete gemeenschappelijke doelen. Specificeer criteria waarmee zowel de cursist als jijzelf kan bepalen in welke mate de vooropgestelde doelen bereikt zijn. Deze criteria kunnen zowel product- (bv. een lesvoorbereiding) als procesgericht (bv. kritische interacties) zijn.
  • Voorzie een evenwicht tussen de verantwoordelijkheid van de groep als geheel (bv. het eindproduct of het resultaat van de samenwerking) en de individuele verantwoordelijkheid van je cursisten (bv. de input van de cursisten). Geef feedback zowel naar de groep toe als naar je individuele cursisten.
  • Formaliseer het online samenwerken door het mee te nemen in je evaluatie (bv. door het toekennen van een score). Indien het samenwerkend leren vrijblijvend is dan hebben cursisten de neiging om dit links te laten liggen wanneer de werkdruk stijgt. De evaluatie wordt verder nog uitgewerkt in deze module.

Kwaliteit van de communicatie

Sociale vaardigheden en directe interactie zijn belangrijke principes voor samenwerkend leren. Het is bijgevolg belangrijk dat je ook oog hebt voor de communicatie tijdens het groepsproces. Focus je dus ook op de:
  • aard van de communicatie
  • manier waarop rollen worden ingevuld
  • hoeveelheid en kwaliteit van de interactie
Meer informatie m.b.t. online coaching vind je in de module ‘e-coaching’.

LINKS

Meteen aan de slag?

Maak de oefeningen

Lees de praktijkverhalen

 

Meer weten over…

het online coachen van studenten?

het uitwerken van een script?