De Vijf Ontwikkelingsfasen van Tuckman

Bruce Wayne Tuckman introduceerde in 1965 een groepsmodel dat invloedrijk werd in de theorie van groepsontwikkeling. Hij onderscheidt daarin 5 fasen of stadia in de ontwikkeling van groepen en teams:

    1. Forming is de eerste fase.
      Hierin leert het team elkaar kennen. De individuen in de groep proberen conflicten te vermijden en zijn vaak routinematig bezig. De teamleden zijn nog bezig om hun plek in de groep te vinden. Ook het vertrouwen moet nog worden opgebouwd. In deze fase kan er wel met een taak of project gestart worden maar goede initiatieven komen er vaak nog niet.
    2. Storming wordt ook wel de conflictfase genoemd.
      In deze fase hebben de teamleden elkaar goed genoeg leren kennen om elkaars werkwijze en gedrag te bekritiseren en worden de verhoudingen tussen hen duidelijker. Veel mensen deinzen terug voor conflicten, ook als deze netjes besproken worden. Dit heeft als gevolg dat de meeste teams, ofwel nooit aan deze fase toekomen, ofwel compleet vastlopen in conflicten. Iemand die een groep begeleidt of de leiding heeft moet dus goed voor ogen houden dat conflicten nu eenmaal bij het groepsproces horen en niet bedreigend zijn. Leidinggevenden blijven in deze fase vaak directief.
    3. Norming, als een team goed door de vorige fase heen is gekomen dan is nu duidelijk hoe het team verder zal werken.
      Iedereen heeft nu een taak en het is duidelijk wie op welk punt de leiding neemt. Het gevaar is wel dat mensen minder snel met afwijkende ideeën zullen komen want iedereen is nu loyaal geworden.
    4. Performing is de fase waarin een goede combinatie is ontstaan van samenwerken en zelfstandig verantwoordelijkheid nemen.
      Een team dat dit punt bereikt is in staat om met weinig leiding complexe taken op een soepele manier uit te voeren. De teamleden zijn goed op elkaar ingespeeld en weten wat ze aan elkaar hebben. Er zijn ongeschreven regels ontstaan waar iedereen zich aan houdt.
    5. Adjourning (uit elkaar gaan/ de afscheidsfase)
      Het doel is behaald en het team valt uiteen.
      (nvdr : deze fase voegde Tuckman pas in 1977 aan zijn model toe

Volgens Tuckman is het doorlopen van alle fasen in vaste volgorde noodzakelijk om als team uit te groeien tot een optimaal functionerende groep. Dit betekent volgens Tuckman dat een team nooit goed zal presteren zolang ze geen gezamenlijke conflicten hebben doorgemaakt en geen gedragsnormen hebben vastgesteld.

In de praktijk blijkt dat de stadia niet altijd lineair worden doorlopen. Met name fase 3 en 4 worden cyclisch doorlopen. In de beginfasen hebben sociaal-emotionele taken de overhand, in de laatste fasen de taakgerichte taken.

LINKS

Theorie

Groepsdynamica